I ddechrau’r flwyddyn newydd, mae Eco-Sgolion Cymru yn canolbwyntio ar leihau gwastraff – un o’r wyth testun yn y rhaglen sydd wedi ei chynllunio i rymuso ac ysbrydoli pobl ifanc i wneud newidiadau amgylcheddol cadarnhaol.

Mae tîm Eco-Sgolion Cymru yn gofyn i bob ysgol edrych yn ofalus ar y gwastraff y maent yn ei gynhyrchu a meddwl am weithredoedd penodol i leihau hyn. Mae monitro faint o wastraff y mae ysgol yn ei greu yn cymryd amser, ymdrech a chydweithrediad yr ysgol gyfan. Fodd bynnag, mae’r buddion yn werth chweil a gall eich ysgol wneud gwahaniaeth mawr yn amgylcheddol yn ogystal ag yn ariannol!!

Bydd unrhyw adeilad neu amgylchedd lle mae pobl yn byw neu’n gweithio yn creu rhywfaint o wastraff, ac nid yw ysgolion yn eithriad.  Er mwyn canfod y ffordd orau o leihau’r gwastraff y mae eich ysgol yn ei gynhyrchu, bydd angen i chi ystyried pob categori gwastraff yn ei dro a chanfod y ffordd orau o ymdrin â hynny.  Un ffordd dda yw dilyn trefn.  Ystyriwch ffyrdd o leihau’r math o wastraff yn gyntaf. Os na allwch ei leihau, a allwch ei ailddefnyddio? Yn olaf, os nad yw ailddefnyddio yn opsiwn, a ellir ailgylchu’r gwastraff?

Mae enghreifftiau gwych o brosiectau lleihau gwastraff gan Eco-Sgolion ledled Cymru:

• Mae disgyblion yn Ysgol Gynradd cyfrwng Cymraeg gyntaf Dinbych y Pysgod, Ysgol Hafan Y Môr, wedi cael dechrau da trwy leihau, ailddefnyddio ac ailgylchu yn eu hysgol newydd. Mae’r disgyblion yn dysgu am wastraff trwy gasglu eitemau sydd fel arfer yn mynd i safleoedd tirlenwi ar gyfer y sefydliad elusennol ‘Pembrokeshire Care, Share and Give’. Mae plant a rhieni’n dod ag eitemau fel caniau dearogleuo, potiau coffi, codau llieiniau, pennau ysgrifennu, caeadon poteli a llawer mwy i gael eu hailgylchu a chodi arian i elusennau lleol
• Mae ysgol Gynradd Sirol Stepaside yn Sir Benfro wedi arbed £500 ar eu bil gwastraff ers dod yn ysgol Baner Werdd ac ailgylchu eu papur!
• Fe wnaeth Ysgol Gynradd Fairfield ym Mro Morgannwg ailgylchu cardiau Nadolig, ymchwilio i ddeunydd pecynnu bocsys bwyd, cynnwys y gymdeithas rhieni ac athrawon mewn arwerthiant gwisg ysgol o’r eiddo coll a defnyddio pwyntiau Eco gwyrdd i dargedu a gwobrwyo ailgylchu papur mewn dosbarthiadau.
• Canolbwyntiodd digwyddiadau’r Eco Bwyllgor Cenedlaethol ar Nod Byd-eang 12 y CU, defnydd a chynhyrchiant cyfrifol. Ymchwiliodd yr ysgolion a fynychodd y defnydd a’r galw am siwgr, effaith cynhyrchu siwgr ar yr amgylchedd, y mater o gaffael tir a’i effaith ar frodorion, colli cynefin a materion llygredd.

Felly drosodd atoch CHI! Ymchwiliwch i’r hyn y mae eich ysgol yn ei wneud nawr a defnyddiwch y ffeithiau a’r ffigurau i ddatblygu gweithredoedd lleihau gwastraff. Gwnewch amser i drafod a rhannu gwybodaeth gyda’r ysgol gyfan. Efallai y gallech gysylltu ag Eco Ysgol arall?  Gosodwch her ar gyfer 2017!

Chwilio am gymorth a syniadau?

• Gwnewch yn siŵr eich bod yn llenwi adran lleihau gwastraff Adolygiad Amgylcheddol Eco-Sgolion
• Canfyddwch a yw eich Awdurdod Lleol yn cynnig gwasanaethau a allai gynorthwyo eich ysgol chi
• Edrychwch ar y sefydliad WRAP a dilynwch eu cyfrif Twitter - @WRAP_UK
• Am ffeithiau a syniadau gwych recycleforwales.org.uk a dilynwch eu cyfrif Twitter - @Recycle4Wales     
• Edrychwch ar y POD ac ymunwch yn yr ymgyrch wythnos wastraff.
• Am gysylltiad byd-eang i Wastraff, archwiliwch Nodau Datblygu Cynaliadwy y CU, yn arbennig Nod 12 

Rhowch wybod i ni beth rydych chi’n ei wneud i leihau eich gwastraff – dilynwch ni ar Twitter am syniadau a gwybodaeth a rhowch wybod i ni am eich gweithgareddau @EcoSchoolsWales

Eco-Schools Wales inspiration: Waste Minimisation